SISI-p siornatigut kiserliortarpunga
Ukiuni arfinilinni Kalaallit Meerartaat kalaallinut meeqqanut inuusuttunullu Danmarkimiittunut ataatsimooqatigiiffimmik neqerooruteqarpoq, taakkua tamarmik tassaapput namminneq angerlarsimaffimmik avataannut inissitaasimasut. Suliniut ataatsimut isigalugu siunertamut naapertuulluartutut isigineqarpoq. Inuusuttummi namminneq qanoq isumaqarpat? SISI-mi suliniutit inuusuttunut inuunerannullu qanoq kinguneqarsimappat?
SISI tassaavoq Kalaallit Meerartaasa meeqqanut inuusuttunullu angerlarsimaffimmik avataani Danmarkimi angajoqqaarsiaqartitaasunut imaluunniit paaqqinniffinniittunut attaveqaataa. SISI-mut peqataasarsimasut apersorneranni, inuusuttut tallimat namminneq oqaluttuarivaat, SISI-p imminnut qanoq pingaaruteqartigisimanera. ”SISI-p annaannikuuaanga”, inuusuttut ilaat oqaluttuarpoq, inissinneqartarsimaninilu uviernarlutillu assortuuffiusarsimasut oqaatigalugit. Tamatuma ilaatigut kingunerisimavaa, arlaleriaqaluni nuutsitaasarneq, tamatumanilu qisuariaatigisarsimasaasa ilagaat – inuusuttup nammineq oqaasii naapertorlugit - kamaqarneq ajornartorsiutinillu kisermaassilluinnartutut misigisimaneq. ”SISI-mi kisimiikkunnaarpunga. Tassani qanoq misigisimanerput eqqartorsinnaavarput qiaqatigiissinnaallutalu”, inuusuttut ilaat SISI-p qanoq naleqartiginera pillugu oqaluttuarpoq.
Tulluusimaarpunga
Inuusuttunut tamanut atuuppoq,siornatigut kalaallinut allanut attaveqarsimannginnerat, SISI-lu tassaammat siullermeerlutik inuusuttunik allanik immisut aqqusaagaqarsimasunik naapitsiffigisaat. Imminnut isiginerannut isummereertarnerit nalaattagaat sunneeqataasarsimaput. Arlallit oqaluttuaraat ammut isigineqarlutik oqaluffigineqartarneq misigisarsimallugu, nikassagaasarlutik, tamarmillu oqaluttuarivaat nuanninngitsunik oqaluffigitinneq kalaallillu tamarmik ”taamaattuunerarlugit” appisaluunneqartarnerit misigisarsimallugit. Tamatigorluinnangajak imigissamut tunngasutigut. Taamatut imminut isigineq SISI-p allanngortippaa. Arlallit oqaluttuarivaat, siusinnerusukkut kanngunartutut isigisatik, SISI-p kingorna tassaalersimasut nukissat, tulluusimaarneq aamma kinaassutsimik misigineq. ”Kalaaliuvunga, tamannalu tulluusimaarutigaara”, niviarsiaraq apersorneqartilluni oqarpoq.
Siusinnerusukkut ittoortuuvunga
Inuusuttut oqaluttuarivaat, SISI kiserliortutut misigiunnaarnissaminnut avammullu samminerulernissaminnut qanoq iluataatigisimanersoq: Niviarsiaqqat apersorneqartut ilaat oqaluttuarpoq: ”Siusinnerusukkut niviarsiaraavunga ittuutoorujussuaq, maanna inunnut tamanut ammalluinnartuuvunga. Misigisimavunga inuuneq oqiliallaqisoq. Pitsaanerusumut allanngornikuuvunga. Tamatumunnga qularutissaanngitsumik SISI pissutaaqataavoq. Maannatut innera qanga pissutsinnit nuannarineroqaara. SISI pissutigalugu Danmarkimi kiserliortutut misigisimajunnaarpunga, siornatigut taamaannikuugaluarlunga. Assut kisiliortutut misigisarnikuuvunga. Taava inuusuttutsialapassuit naapippakka.Kalaaliullutillu angerlarsimaffimmik avataanut inissitat, tamanna uannut pingaaruteqaqaaq”.
Nalunaarut pingaarutilik
Apersuineq arlalitsigut tassaavoq qiimmaallannartunik atuarneq, taama isumaqarpoq kalaallit Meerartaanni immikkoortortaqarfimmi pisortaq Jeppe Bülow Sørensen, nuannaarutigaalugu inuusuttut SISI inuunerminni pingaaruteqarluinnarsimasutut oqaluttuarimmassuk. Kisianni maanna inuusuttut pitsaasumik ineriartornerat sioqqullugu alianartunik pisoqartarnikooqaaq, Jeppe isumaqarpoq. Meeqqat inuusuttullu oqaluttuaraat SISI-miittalinngikkallarnerminni qanoq kiserliorsimasartigalutik kalaallisullu kinaassutsiminnut attaveqaratik avissaartitaasutut misigisarsimallutik. Arlalinnut SISI tassaavoq kalaallisut tunuliaqutaqartunik allanik siullermeerlutik naapitsiffiat. Jeppe oqarpoq: ”Isumaqarpunga, tamanna tassaasoq uaguitsinnut inuiaqatigiinnut erseqqissumik nalunaarut, angerlarsimaffiup avataanut inissiinissamik aalajangiinermi, inuiaqatigiittut naammattumik eqqumaniartanngitsugut. Angerlarsimaffiup avataanut inissiinerup QAQUGUKKULLUUNNIIT nassatarissanngilaa, meeqqat kalaallisut kulturimikkut tunuliaqutarisaminnut attuumassuteqarunnaarsitaanerat, ajoraluartumilli tamanna amerlavallaartutigut pisarpoq”.
Sisi kalaallit meeqqanut Danmarkimi angerlarsimaffimmik avataanut – ilaqutariinni paarsisartuni paaqqinniffinniluunniit – inissitaasimasunut attaveqaat. Meeqqat sapaatip-akunnerisa naanerini katerisimaartinneqartarput aasakkullu tammaarsimaaqatigiittarlutik, tamatumanilu immisut misigisaqarsimasunik nuannisaaqatigiinnissamut periarfissaqarlutillu, angerlarsimaffimmik avataanut inissitaanerminni annaasaqarsimanertik suliarisinnaallugu. Meeqqat ataasiakkaat toqqissisimanermik ataatsimooqatigiinnermillu misiginissaat sulissutigisarparput – Kalaallit Nunaannillu kingoqqisuunerminnik attassiinnarnissaannut periarfissittarlugit.
SISI-mik naliliineq tamaat atuaruk uani