Arnarsiaq: ”Oqaatsinik taasinerluttarnera illaatigisarparput”

Michelle kalaaliaqqamut arnarsiaavoq, Kalaallit Meerartaannilu siulersuisuni ilaasortaalluni. Kalaallisut oqaatsit ataasiakkaat ilinniarnikuuai, meeraq angajoqqaavilu qaninnerulerumallugit. Michelle naapertorlugu oqaatsit akimiffiusinnaasunik annikillisaataasinnaapput. 

Michelle Bech Friis meeqqamut nukangasumut arnarsiaavoq, meerarlu taanna inunngornerminiit Michelle-mi, uiani meeraannilu najugaqarpoq. ”Angajoqqaarsiaanissara kissaatigiuartarnikuuara, taamaammat meerarsiartaartinnata meeqqatta utoqqalinerulaarnissaat kisimi apeqqutaanikuuvoq. Ukiullu marluk matuma siorna uigalu nalilerparput, angajoqqaarsianngorumalluni qinnuteqarnermi suliassat suliarisinnaalerlutigit. Ukiorlu ataaseq matuma siorna meerarsiartaarsinnaalerpugut – niviarsiaqqamik inoorlaamik”.  Kalaallimik meerarsiartaarnissartik Michelle-p uiatalu kingusissukkut aatsaat paasivaat.

”Nipangiussisussaatitaaneq pissutigalugu meeqqap angajoqqaavisalu tunuliaqutaat pillugit annikitsuinnarmik paasissutissiisoqartarpoq, taamaammallu meeqqap tigunissaa sapaatip-akunnialunnguanik sioqqullugu aatsaat paasivarput meeraq kalaaliusoq”. Michelle-p qisuariaataa siulleq tassaavoq alapernaanneq.

”Tamatuma angajoqqaat meeqqallu qanoq oqaluttuassartaqarnerannik eqqarsalersippaanga, aammali  qallunaat kalaallillu ataatsimoorussaminnik oqaluttuarisaanerannik eqqarsaatiginnilersillunga”, oqaluttuarpoq.

Meeraq kisimi isumagisassaasanngilaq

Meerarsiartaaminnik angajoqqaavinillu naapitsinerat arlalitsigut amma tassaavoq Kalaallit Nunaannik naapitsineq. ”Ersarilluinnarpoq attavigiinnitsinni kalaallit oqaasii kulturiallu initusut, taakkumi kinaassutsitsinnut annertoqisumik ilaapput. Assinganik uanga kingoqqiffinga kinaassutsinnut ilaavoq”, Michelle oqarpoq. Angajoqqaarsianngornermi meeraq kisimi isumagisassaanngitsoq, Michelle-p ersarissumik misigisarpaa.

”Meeraq ilaqutariinnut paarsisartunut inissinneqartillugu, aallaavittut tamatigut sulissutigineqartarpoq meeqqap angajoqqaaminut uteqqinnissaa. Pissutsit ullormiit ullormut allanngorsinnaanerat pissutigalugu aqqusaakkat meeqqamik eqquisinnaanerisa saniatigut, angajoqqaarsiat angajoqqaallu suleqatigiinnissaat annertuunik piumasaqaatitaqarpoq. Taamaammat pingaaruteqaqaaq angajoqqaarsiatut angajoqqaanut naleqqiullugu inissisimanissamut tunngatillugu atortussaqarnissaq”, Michelle oqarpoq.

“ Meerarsiartaatsinnik angajoqqaavinillu naapitsinerat arlalitsigut amma tassaavoq Kalaallit Nunaannik kalaallillu kulturiannik naapitsineq”, Michelle oqaluttuarpoq.

Assigiinngissutsit akimmiffinngorsinnaapput

Akimmiffiusartut malunnaateqarnerpaat Michelle-p misigisartagaasa ilagaat oqaatsit. ”Assigiinngitsunik oqaaseqarpugut, taamaammallu immitsinnut paasinissarput ajornakusoortittarlugu. Tamanna ilaatigut misigisarpara, angajoqqaat meerarlu uanga aamma peqataaffigisannik naapeqatigiikkaagata. Inuit inimiittut killilerniarlugit, taamaalillunilu meeraq toqqissisimaqqullugu, oqalutsimik peqataasoqartanngilaq. Siunniussaq tamanna ilaatigut ajunngilaq, aammali kingunerisarlugu, attaveqatigiinneq ajornakusuulersarmat, tassaalerlunilu akimmiffik”, Michelle kalaallisut oqaatsinik ataasiakkaanik ilikkagaqarniarsarisimasoq oqaluttuarpoq. ”Paasivara kalaallit oqaasiinik ilinniarnissamut periarfissat pitsaanngeqisut. Imaanngilaq kalaallisut kukkuneqanngivissumik oqalunnissaq ilinniarniarakku, kisianni upperivara oqaatsit akimmiffiit ilaannik – angajoqqaarsiat angajoqqaallu akornanni attaveqatigiinnermik sunniisartunik - nungusaaqataasinnaasut. Misigisarpara angajoqqaat nuannaajallattartut, oqaatsit ilikkarnikuusakka misiligaraangakkit, taava oqqarlunnera illaatigilaartarparput.Taamaalilluta immitsinnut aamma qanillattorniarsinnaavugut. Taamaaliornikkut angajoqqaanik naaperiaajumassuseqarnera ersersittarpara, tamannalu pingaaruteqarsorivara”, Michelle oqarpoq.

Paatsoornerit tatiginninnginnerlu

Ataatsimut isigalugu akimmiffiusartut nungusarnissaat pisariaqartinneqartarpoq, attaveqatigiinnermilu ilaareersartut qanillinaveersaarnerit tatiginninnginnerilu annikillisarlugit. Michelle nassuiaavoq:

”Angajoqqaarsiat ingerlaannartumik isigineqalersarput, oqartussaatitaqarluni aaqqissugaanerup angajoqqaat tatiginngilluinnagaata ilaattut”. Tatiginninnginnerlu ikerinnarmit takkutuunngilaq, Michelle isumaqarpoq. ”Oqartussaatitaqarlunimi aaqqissugaaneq tassaavoq angajoqqaat angajoqqaatut pisinnaasaaqassusiannik ima qularinnitsigisoq, allaat annertoqisumik akuliullunilu iliuuseqarluni, meeraq angerlarsimaffiata avataanut inissillugu. Aqqusaakkat imaannaanngeqaat, tamatumalu nassatarisaanik angajoqqaat mianersortorujussuanngortarput. Aammattaarlu angajoqqaat kalaallit arlalipassuit misigisarpaat paatsoorneqarneq imaluunniit oqartussaatitaqarluni aaqqissugaanermik naapitsinerminni ersarissumik akerlilersorneqarnermik misigisarnikuullutik. Tamannalumi aamma angajoqqaanik kalaallinik naapitsininni arlaatigut uannut illuatungiliuttuusarpoq”, Michelle oqaluttuarpoq.

Michelle-p aamma misigisarpai paatsooqatigiinnerit imaluunniit iliuuserisat pillugit tupigutsannerit:

”Assersuutigalugu maluginiarnikuuara, angajoqqaat kalaallit meeqqaminnik ilaqarnerminni attuilaarnissamik pingaartitsisinnaaqisut. Assersuutigalugu meeqqap kiinaatigut attuuasarnera, qallunaat kulturikkut sinaakkutigisaanni ”ingasagineqarsinnaavoq”, kisiannili kalaallit kulturikkut sinaakkutigisaannut naleqqiullugu isigissagaanni, nalinginnaasuusinnaavoq isumassuinermillu takutitsisuulluni”.

Atortussaaleqivunga

Aammattaaq oqaaseqanngikkaluarluni timip kiinnallu pissusilersortittarneranik annertuumik atuineq assut unamminartuuvoq: ”Angajoqqaat kalaallit oqaaseqaratik timip kiinnallu pissusilersortinneratigut nalunaariaaseqartarnerisa paatsoornerisigut kukkuluttortarpunga. Eqqortumik paasinissaannut atortussaqanngilanga. Tamakku pillugit ilisimasaqarnikkut paatsoornerit pisunillu kukkusumik nassuiaanerit pinngitsoorneqarsinnaapput”, Michelle oqarpoq, kalaallimillu meerarsiartaannginnermi paasissutissineqarnerusarnissaq ilisimasaqarnerulernissarlu ujartorlugit. ”Uannut annertuumik iluaqutaasimassagaluarpoq atuagassinneqarsimasuuguma, immaqalu angajoqqaarsiaasartut allat uattullu inissisimasut ilagalugit pikkorissartinneqarlunga. Pineqartummi tassaapput attaveqatigiinnissaq aamma akimmiffinnik isummereertarnernillu nungusaanissaq, tamannalu illuatungeriimmik atuuppoq. Aqqusaarneqartut angajoqqaanut angajoqqaarsianullu ilungersunartuupput, isumaqarpungalu ilisimasaqarnerup kingunerisinnaagaa immitsinnut qanilliartulernerput. Suleqatigiilluarneq ilisimasanik ataqqeqatigiinnermillu tunngaveqartoq meeqqamut pitsaanerpaasussaavoq”, Michelle naggasiivoq.

Billedtekst: “ Meerarsiartaatsinnik angajoqqaavinillu naapitsinerat arlalitsigut amma tassaavoq Kalaallit Nunaannik kalaallillu kulturiannik naapitsineq”, Michelle oqaluttuarpoq.

PIVIUSUT: Meeqqat kalaallinit kingoqqisut 7.000-it missaat Danmarkimi najugaqarput. Meeqqat taakku 5-7 procentii angerlarsimaffimmik avataanut inissitaapput, Danmarkimi paaqqinnittarfimmiillutik imaluunniit qallunaanik angajoqqaarsiaqarlutik.